PPC (Power Plant Controller); ilgili kontrol algoritmalarını içeren, Solarify izleme platformu ve veri kaydedici ile çalışan, kendine ait ayrı ve hızlı bir kontrol mekanizmasına sahip, interaktif bir SCADA (izleme) sistemidir.

Ek-18 maddesi, Elektrik Şebeke Yönetmeliğinin, rüzgar ve güneş enerjisine dayalı fotovoltaik üretim tesislerinin şebeke bağlantı kriterlerini tanımlayan ekidir. İletim ve dağıtım seviyesine OG’den bağlı olan tüm lisanslı GES’lerin Ek-18 doğrultusunda istenen şartları karşılaması gerekir. Solarify PPC, Ek-18’de talep edilen kriterleri sağlayacak şekilde güneş enerjisi sistemlerini kontrol eden ve yöneten bir çözüm olarak geliştirildi.

EPDK/TEİAŞ gereğince Elektrik Şebeke Yönetmeliğinde Ek-18 maddesi son derece önemli hale geldi. Bu madde kapsamında Solarify veri kaydedicisi ile;

• Üretim Tesislerinin Arıza sonrası Sisteme Katkısı,
• Aktif Güç Kontrolü,
• Frekans Tepkisi,
• Reaktif Güç Kapasitesi,
• Reaktif Güç Desteği Sağlanması uygulanabilir hale gelmektedir.
  

Gelin yönetmelik tarafından belirlenen bu maddelere kısaca bir göz atalım.

1) Üretim Tesislerinin Arıza Sonrası Sisteme Katkısı

İletim veya dağıtım seviyesinden bağlı olan tüm güneş santrallerinin şebekede bir arıza olması ve bağlantı noktasındaki şebeke faz-faz geriliminin Şekil E.18.1’de verilen 1 numaralı ve 2 numaralı alanlarda kalması durumunda ilgili üretim tesisleri şebekeye bağlı kalmalıdır.

2) Aktif Güç Kontrolü

Aktif güç kontrolü sayesinde santralin toplam gücü belirlenen bir değerde tutulur. Bu sayede santralin set değerleri en düşük ve en yüksek şeklinde girilir; santralin hangi güç aralığında üretim yapacağı belirlenerek kurulu gücü aşması engellenebilir. Böylece santralin cezai duruma girmesi de engellenmiş olur.

İletim sistemine bağlı rüzgar ve güneş enerjisine dayalı fotovoltaik üretim tesislerinde yönetmeliğin 63. maddesinde tanımlanan acil durumlarda aktif güç kontrolü yapılabilir.

Üretim tesisinin aktif güç çıkışı, gerektiğinde TEİAŞ tarafından gönderilecek sinyallerle, santralin o anki şartlarda emre amade gücünün %20-%100’ü arasında otomatik olarak kontrol edilebilir olmalıdır. Bu kapsamda;

a) Kurulu gücü 100 MW’tan küçük olan üretim tesisleri için yük alma hızı dakikada santral kurulu gücünün %5’ini geçmemelidir, yük atma hızı ise dakikada santral kurulu gücünün %5’inden az olmamalıdır.

b) Kurulu gücü 100 MW’tan büyük olan üretim tesisleri için, yük alma hızı dakikada santral kurulu gücünün %4’ünü geçmemelidir, yük atma hızı ise dakikada santral kurulu gücünün %4’ünden az olmamalıdır.

Bu madde için önemli nokta; seçilen uzaktan kontrol cihazının (PPC) dağıtım şirketi ya da TEİAŞ’tan aldığı komutu tüm invertörlere belirtilen eğime uygun biçimde iletmesi ve santral çıkış gücünün istenen değerde olabilmesidir.

3) Frekans Tepkisi

Güneş enerjisine dayalı fotovoltaik üretim tesisleri çalıştığı süre boyunca Şekil E.18.2’de yer alan frekans aralıkları esas olmak üzere üretim yapmalıdır. Söz konusu santrallerin tasarım ve çalışması esnasında Tablo E.18.1’de yer alan frekans çalışma aralıklarındaki çalışma süreleri esas alınacaktır.

Bu çalışma şartlarına ilave olarak, ilgili üretim tesisinde şebeke frekansının 50,2 Hz’in üzerinde olduğu durumlarda ilave rüzgar türbini ve/veya güneş paneli grubu devreye girmemelidir ve üretim tesisi toplam aktif çıkış gücü Şekil E.18.2’de verilen güç-frekans eğrisi sınırları içinde kalacak şekilde olmak zorundadır. Bu süreci PPC yönetmekle birlikte şebeke frekans değerine göre ihtiyaç duyulan aktif güç değişimini hesap ederek invertör çıkış güçlerini ayarlamaktadır.

4) Reaktif Güç Kapasitesi

Belirlenen ve yan hizmet anlaşmaları ile kayıt altına alınan bu zorunlu reaktif güç değerlerine Şekil E.18.5’te belirtildiği gibi gerilime bağlı olarak gerektiğinde ulaşılabilmelidir.

5) Reaktif Güç Desteği Sağlanması

İletim sistemine bağlı üretim santralleri için gerilim set değeri TEİAŞ tarafından şebeke bağlantı noktası gerilimi için verilecektir. Üretim tesisleri şebeke bağlantı noktası gerilimdeki değişikliklere Şekil E.18.6’da görüldüğü gibi oransal tepki verilmelidir. Grafikte yer alan ve droop olarak da bilinen gerilim düşümü değeri, %2-%7 arasında bir değer olup TEİAŞ tarafından belirlenir. İlgili üretim tesisi;

• iletim şebeke bağlantı noktası geriliminde olmalı,
• Şekil E.18.7’deki grafikte belirtildiği üzere en geç 200 ms’de cevap vermeye başlamalı,
• reaktif çıkış gücü olması gereken denge değerinin %90’ına en geç 1 saniye içinde ulaşmalı ve en geç 2 saniye içerisinde dengeye oturmalıdır.
• Denge durumunda, reaktif çıkış gücünde oluşabilecek salınımların tepe değeri gerçekleşen değişimin %2’sini geçmemelidir.
  

Detaylı bilgi için: info@loggma.com.tr